Tiêu chuẩn phao quốc tế: Cập nhật đầy đủ IALA, ISO, và ứng dụng tại Việt Nam

Trong bối cảnh giao thông thủy ngày càng phát triển và hội nhập sâu rộng với quốc tế, việc áp dụng các tiêu chuẩn phao quốc tế cho phao báo hiệu trở thành yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn hàng hải, đồng bộ hóa hạ tầng và tạo thuận lợi cho tàu thuyền trong và ngoài nước. Các tiêu chuẩn như IALA, ISO không chỉ là công cụ kỹ thuật mà còn là ngôn ngữ chung giúp các quốc gia phối hợp hiệu quả trên luồng tuyến thủy toàn cầu. Vậy tiêu chuẩn phao quốc tế quy định những gì? Bài viết của NLT Group chắc chắn  sẽ giúp bạn cập nhật đầy đủ và chính xác nhất.

Vì sao cần có tiêu chuẩn quốc tế cho phao báo hiệu?

Việc thiết lập các tiêu chuẩn phao quốc tế nhằm đảm bảo tính thống nhất và hiệu quả trong việc sử dụng chúng trên toàn cầu. Trước đây, sự đa dạng trong hệ thống báo hiệu giữa các quốc gia đã dẫn đến nhiều sự cố và tai nạn hàng hải nghiêm trọng. Do đó việc áp dụng các tiêu chuẩn phao quốc tế chung giúp:

• Đảm bảo an toàn hàng hải: Tạo ra một hệ thống báo hiệu nhất quán, dễ hiểu cho các thủy thủ và người điều khiển phương tiện.
• Hỗ trợ giao thương quốc tế: Giúp các tàu thuyền từ nhiều quốc gia khác nhau dễ dàng thích nghi và tuân thủ các quy định khi di chuyển qua các vùng biển khác nhau.
• Tăng cường hiệu quả quản lý: Cho phép các cơ quan chức năng dễ dàng kiểm tra, bảo trì và nâng cấp hệ thống báo hiệu theo các tiêu chuẩn đã được thiết lập.

Tổng quan về hệ thống tiêu chuẩn phao quốc tế

Các tổ chức tiêu chuẩn lớn: IALA, ISO, IMO

Trong lĩnh vực hàng hải và giao thông thủy, ba tổ chức quốc tế chính đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập và duy trì các tiêu chuẩn cho phao báo hiệu:

• IALA (Hiệp hội Quốc tế về Hệ thống Báo hiệu Hàng hải và Hải đăng): Được thành lập vào năm 1957, IALA tập trung vào việc cải thiện và hài hòa hóa các hệ thống báo hiệu hàng hải trên toàn thế giới. Tổ chức này cung cấp các hướng dẫn kỹ thuật và tiêu chuẩn nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả cho giao thông hàng hải.
  
• ISO (Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế): ISO phát triển các tiêu chuẩn quốc tế cho nhiều lĩnh vực, bao gồm cả công nghệ hàng hải. Các tiêu chuẩn của ISO liên quan đến phao báo hiệu tập trung vào thiết kế, vật liệu, và hiệu suất hoạt động của phao.
  
• IMO (Tổ chức Hàng hải Quốc tế): Là một cơ quan chuyên môn của Liên Hợp Quốc, IMO chịu trách nhiệm về an toàn hàng hải và ngăn ngừa ô nhiễm biển. Tổ chức này thiết lập các quy định và hướng dẫn liên quan đến việc sử dụng và bảo trì phao báo hiệu trong ngành hàng hải.

Các loại tiêu chuẩn được áp dụng toàn cầu

Tiêu chuẩn kỹ thuật (vật liệu, độ bền, ánh sáng)

Các tiêu chuẩn kỹ thuật đảm bảo rằng phao báo hiệu được thiết kế và chế tạo để chịu được điều kiện môi trường khắc nghiệt và hoạt động hiệu quả. Chúng bao gồm:

• Vật liệu: Sử dụng vật liệu chống ăn mòn và có độ bền cao để đảm bảo tuổi thọ của phao trong môi trường biển.
• Độ bền: Thiết kế phao phải đảm bảo khả năng chịu được va đập và áp lực từ sóng gió.
• Ánh sáng: Hệ thống đèn trên phao phải đáp ứng các yêu cầu về cường độ và tần suất chớp để đảm bảo tầm nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu.

Tiêu chuẩn vận hành – bảo trì

Ngoài thiết kế và chế tạo, các tiêu chuẩn cũng quy định về việc vận hành và bảo trì phao báo hiệu:

• Lắp đặt: Phao phải được lắp đặt đúng vị trí và theo hướng dẫn kỹ thuật để đảm bảo hiệu quả báo hiệu.
• Bảo trì định kỳ: Thực hiện kiểm tra và bảo trì định kỳ để phát hiện và khắc phục kịp thời các hư hỏng hoặc sai lệch.
• Ghi chép và báo cáo: Lưu giữ hồ sơ về quá trình bảo trì và các sự cố liên quan để phục vụ công tác quản lý và cải tiến.

Các tiêu chuẩn ISO liên quan đến phao đường thủy

ISO 17357 (về phao cao su dùng cho hàng hải)

ISO 17357 là tiêu chuẩn quốc tế quy định về vật liệu, hiệu suất và kích thước của phao cao su khí nén nổi, được sử dụng để giảm va chạm khi tàu thuyền neo đậu hoặc cập bến. Tiêu chuẩn này bao gồm hai phần:

• ISO 17357-1:2014: Áp dụng cho phao cao su khí nén áp suất cao
• ISO 17357-2:2014: Áp dụng cho phao cao su khí nén áp suất thấp

Các phao này thường được gọi là “Yokohama fenders” và được sử dụng rộng rãi trong ngành hàng hải. Chúng được thiết kế để hấp thụ năng lượng va chạm giữa tàu và bến cảng hoặc giữa các tàu với nhau, đảm bảo an toàn trong quá trình neo đậu và giảm thiểu hư hại cho cả tàu và bến

ISO 9001 Quản lý chất lượng trong sản xuất phao

ISO 9001:2015 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng, áp dụng cho mọi tổ chức, bao gồm cả các nhà sản xuất phao đường thủy. Việc áp dụng ISO 9001 giúp các doanh nghiệp đảm bảo rằng sản phẩm của họ đáp ứng các yêu cầu chất lượng và mong đợi của khách hàng. Tiêu chuẩn này tập trung vào việc cải tiến liên tục, sự hài lòng của khách hàng và tuân thủ các quy định pháp luật liên quan.

Các nhà sản xuất phao đạt chứng nhận ISO 9001 thường có quy trình sản xuất được kiểm soát chặt chẽ, từ khâu thiết kế, lựa chọn nguyên vật liệu đến sản xuất và kiểm tra chất lượng sản phẩm cuối cùng. Điều này đảm bảo rằng các phao được sản xuất không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật mà còn có độ tin cậy và tuổi thọ cao.

ISO 12944 Chống ăn mòn cho kết cấu kim loại tiếp xúc nước biển

ISO 12944 là tiêu chuẩn quốc tế về bảo vệ chống ăn mòn cho các kết cấu thép bằng hệ thống sơn bảo vệ. Tiêu chuẩn này đặc biệt quan trọng đối với các phao đường thủy làm bằng kim loại, thường xuyên tiếp xúc với môi trường nước biển có tính ăn mòn cao.

ISO 12944 phân loại môi trường ăn mòn thành các cấp độ từ C1 (rất thấp) đến CX (cực kỳ cao) và đề xuất các hệ thống sơn phù hợp cho từng cấp độ. Ngoài ra, tiêu chuẩn còn quy định về độ dày lớp sơn, phương pháp chuẩn bị bề mặt và các thử nghiệm cần thiết để đảm bảo hiệu quả chống ăn mòn trong suốt vòng đời của sản phẩm.

So sánh giữa tiêu chuẩn phao quốc tế và quy chuẩn Việt Nam

Tiêu chí	Tiêu chuẩn quốc tế (IALA, ISO)	Quy chuẩn Việt Nam (QCVN)
Cơ quan ban hành	IALA (Báo hiệu hàng hải), ISO (tiêu chuẩn kỹ thuật), IMO (quản lý hàng hải quốc tế)	Bộ Giao thông Vận tải Việt Nam – Thông tư và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (VD: QCVN 39:2020/BGTVT, QCVN 72:2022/BGTVT)
Phạm vi áp dụng	Toàn cầu, được sử dụng tại nhiều quốc gia trong hệ thống hàng hải và giao thương quốc tế	Áp dụng nội bộ trong lãnh thổ Việt Nam, phục vụ cho giao thông thủy nội địa và cảng biển
Chi tiết kỹ thuật	Rất cụ thể: phân loại vật liệu, lớp phủ chống ăn mòn (ISO 12944), quản lý chất lượng (ISO 9001), yêu cầu hấp thụ va đập (ISO 17357)	Có quy định tổng quát về hình dạng, màu sắc, đèn tín hiệu, vật liệu và phân cấp phao, nhưng chưa chi tiết sâu về điều kiện môi trường
Mức độ đồng bộ với quốc tế	Cao,  thống nhất với các nước trong khu vực và toàn cầu	Mức độ hội nhập đang từng bước được nâng cao nhưng vẫn còn khoảng cách với chuẩn quốc tế
Khả năng kiểm định – chứng nhận	Kiểm định bởi các tổ chức độc lập quốc tế, có chứng chỉ ISO/IALA/IMO	Kiểm định bởi Cục Đăng kiểm Việt Nam hoặc cơ quan thuộc Bộ GTVT, cấp chứng nhận kỹ thuật và vận hành nội địa
Lợi thế	Chất lượng cao, độ tin cậy lớn, dễ tiếp cận thị trường nước ngoài	Phù hợp điều kiện địa phương, chi phí thấp hơn, dễ triển khai
Hạn chế	Chi phí đầu tư cao, yêu cầu kỹ thuật và quản lý khắt khe	Một số tiêu chuẩn còn khái quát, chưa theo kịp tốc độ phát triển công nghệ và môi trường phức tạp như vùng biển sâu hoặc vùng cảng quốc tế hóa

Ứng dụng thực tế của tiêu chuẩn phao quốc tế tại các quốc gia

Hoa Kỳ và hệ thống “Red Right Returning” – IALA B

Hoa Kỳ áp dụng hệ thống báo hiệu hàng hải IALA B, trong đó quy tắc “Red Right Returning” được sử dụng rộng rãi. Theo quy tắc này, khi tàu thuyền trở về cảng hoặc di chuyển ngược dòng, phao màu đỏ phải nằm bên phải (mạn phải) của tàu. Điều này giúp thủy thủ định hướng chính xác và đảm bảo an toàn khi di chuyển trong các luồng lạch.

Các nước châu Âu áp dụng IALA A và tiêu chuẩn ISO

Các quốc gia châu Âu như Pháp, Đức, và Vương quốc Anh áp dụng hệ thống IALA A, trong đó khi tàu thuyền đi vào cảng, phao màu đỏ nằm bên trái (mạn trái) và phao màu xanh lá cây nằm bên phải (mạn phải). Ngoài ra, các nước này cũng tuân thủ các tiêu chuẩn ISO như ISO 9001 về quản lý chất lượng và ISO 12944 về chống ăn mòn cho kết cấu kim loại tiếp xúc với nước biển, nhằm đảm bảo độ bền và hiệu suất của phao trong môi trường hàng hải khắc nghiệt.

Nhật Bản, Hàn Quốc và xu hướng tích hợp công nghệ vào phao

Nhật Bản và Hàn Quốc, mặc dù thuộc khu vực IALA B, đã đi đầu trong việc tích hợp công nghệ vào hệ thống phao báo hiệu. Các quốc gia này sử dụng các thiết bị như hệ thống trao đổi dữ liệu VHF (VDES) để nâng cao khả năng giám sát và điều khiển từ xa của phao. Điều này không chỉ cải thiện hiệu quả quản lý giao thông đường thủy mà còn tăng cường an toàn hàng hải

Cách kiểm định và chứng nhận theo tiêu chuẩn phao quốc tế

Quy trình chứng nhận theo IALA và ISO

Để đảm bảo phao báo hiệu đáp ứng các tiêu chuẩn phao quốc tế, các nhà sản xuất và cơ quan quản lý cần tuân thủ quy trình chứng nhận nghiêm ngặt:

1. Đánh giá thiết kế và vật liệu: Kiểm tra các thông số kỹ thuật, vật liệu sử dụng và thiết kế tổng thể của phao.
2. Thử nghiệm hiệu suất: Tiến hành các thử nghiệm về độ bền, khả năng nổi, và hiệu suất chiếu sáng theo các tiêu chuẩn như ISO 17357 và ISO 12944.
3. Chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng: Đảm bảo nhà sản xuất có hệ thống quản lý chất lượng phù hợp, thường là theo tiêu chuẩn ISO 9001.
4. Cấp chứng chỉ: Sau khi hoàn tất các bước trên, cơ quan chứng nhận sẽ cấp chứng chỉ phù hợp, xác nhận rằng phao đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và vận hành quốc tế.

Các tổ chức được quyền kiểm định và cấp chứng chỉ

Các tổ chức có thẩm quyền kiểm định và cấp chứng chỉ cho phao báo hiệu theo tiêu chuẩn phao quốc tế bao gồm:

• Hiệp hội Quốc tế về Hệ thống Báo hiệu Hàng hải và Hải đăng (IALA): Cung cấp các hướng dẫn và tiêu chuẩn kỹ thuật cho hệ thống báo hiệu hàng hải.
• Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO): Phát triển và duy trì các tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến thiết kế, sản xuất và quản lý chất lượng của phao.
• Các cơ quan đăng kiểm quốc tế: Như Lloyd’s Register, Bureau Veritas, và Det Norske Veritas (DNV), thực hiện kiểm định và cấp chứng chỉ cho các sản phẩm hàng hải.

Yêu cầu hồ sơ, thử nghiệm, bảo hành

Để được chứng nhận theo tiêu chuẩn phao quốc tế, các nhà sản xuất và cơ quan quản lý cần chuẩn bị và thực hiện các yêu cầu sau:

• Hồ sơ kỹ thuật: Bao gồm bản vẽ thiết kế, thông số kỹ thuật và tài liệu liên quan đến vật liệu và quy trình sản xuất.
• Báo cáo thử nghiệm: Kết quả các thử nghiệm về độ bền, khả năng nổi, hiệu suất chiếu sáng và khả năng chống ăn mòn.
• Chính sách bảo hành: Cam kết về thời gian và phạm vi bảo hành sản phẩm, đảm bảo trách nhiệm của nhà sản xuất đối với chất lượng phao.
• Chứng chỉ hệ thống quản lý chất lượng: Xác nhận rằng nhà sản xuất tuân thủ các tiêu chuẩn quản lý chất lượng như ISO 9001.

Kết luận

Trong bối cảnh giao thông thủy toàn cầu ngày càng phức tạp và hội nhập, việc áp dụng các tiêu chuẩn phao quốc tế như IALA và ISO trong thiết kế, sản xuất và quản lý phao báo hiệu là điều tất yếu. Các tiêu chuẩn phao quốc tế không chỉ đảm bảo tính an toàn kỹ thuật, khả năng vận hành ổn định mà còn tạo điều kiện để Việt Nam từng bước đồng bộ hóa hạ tầng giao thông thủy với khu vực và thế giới. Tuy nhiên, quá trình này cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và tổ chức kiểm định để vừa đảm bảo chất lượng, vừa phù hợp điều kiện thực tiễn.

FAQ – Giải đáp 5 câu hỏi thường gặp