Tiêu chuẩn ISO/IEC 27001 trong gia công phần mềm là gì?
Trong quá trình gia công phần mềm, dữ liệu nội bộ, dữ liệu người dùng, mã nguồn và kiến trúc hệ thống là những tài sản quan trọng bậc nhất. Một khi những thông tin này rò rỉ, bị đánh cắp hoặc bị chỉnh sửa trái phép, doanh nghiệp không chỉ mất uy tín mà còn có thể phải gánh chịu những tổn thất tài chính nghiêm trọng hoặc thậm chí đối mặt với các rủi ro pháp lý.
Vậy làm sao để doanh nghiệp với tư cách là khách hàng thuê ngoài có thể yên tâm giao phó tài sản số cho bên thứ ba? Câu trả lời là hãy kiểm tra xem đơn vị đó có tuân thủ tiêu chuẩn ISO/IEC 27001 hay không.
ISO/IEC 27001 là gì?
ISO/IEC 27001:2013 là một bộ tiêu chuẩn quốc tế về quản lý an toàn thông tin (ISMS – Information Security Management System) do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) và Ủy ban Kỹ thuật Điện Quốc tế (IEC) ban hành.
Mục tiêu chính là thiết lập, vận hành, duy trì và cải tiến liên tục một hệ thống quản lý bảo mật thông tin trong tổ chức.
ISO 27001 trong gia công phần mềm có nghĩa là gì?
Khi một công ty gia công phần mềm được chứng nhận ISO/IEC 27001 nghĩa là:
- Họ có hệ thống bảo mật thông tin chặt chẽ.
- Mọi quy trình lưu trữ, truyền tải và xử lý dữ liệu đều có kiểm soát.
- Họ tuân thủ các tiêu chí đánh giá độc lập từ bên thứ ba quốc tế.
- Họ có khả năng xử lý và phản ứng với sự cố rò rỉ thông tin nếu xảy ra.
Nói ngắn gọn rằng doanh nghiệp có thể tin rằng dữ liệu và sản phẩm của mình được bảo vệ đúng cách.
Các thành phần chính của ISO 27001 liên quan đến gia công phần mềm
| Thành phần | Vai trò trong gia công phần mềm |
| ISMS (Hệ thống quản lý an toàn thông tin) | Cơ chế tổng thể để đảm bảo bảo mật từ đầu đến cuối |
| Quản lý truy cập (Access Control) | Chỉ những người được phân quyền mới có quyền xem/chỉnh sửa dữ liệu |
| Mã hóa dữ liệu (Encryption) | Dữ liệu được mã hóa khi lưu trữ hoặc truyền tải |
| Quản lý sự cố an ninh (Security Incident Management) | Có quy trình xử lý khi phát hiện rủi ro hoặc tấn công |
| Đào tạo nhân sự (Security Awareness) | Nhân viên được đào tạo để tránh lộ mật khẩu, chia sẻ trái phép |
| Rà soát và kiểm định định kỳ (Audit) | Hệ thống được kiểm tra và đánh giá bảo mật thường xuyên |
Vì sao doanh nghiệp Việt nên yêu cầu ISO 27001 khi thuê gia công phần mềm?
Bảo vệ tài sản số của bạn khỏi bị rò rỉ hoặc đánh cắp
Nhiều chuyên gia và bài chia sẻ ở Việt Nam cảnh báo rằng nếu khách hàng không quản lý tốt quyền truy cập, ví dụ kiểm soát repo, quyền SSH, quyền deploy,… hoặc không yêu cầu license rõ ràng trong hợp đồng thì khi kết thúc hợp đồng, một số công ty outsource hoàn toàn có thể khóa repo và từ chối bàn giao mã nguồn.
Nếu đối tác có ISO 27001, rủi ro này được kiểm soát bằng quy trình nghiêm ngặt và cam kết pháp lý.
Phòng ngừa rủi ro pháp lý và uy tín khi dữ liệu bị khai thác trái phép
Nếu doanh nghiệp đang phát triển ứng dụng có lưu thông tin khách hàng, tài chính, y tế,… việc rò rỉ dữ liệu cá nhân có thể khiến doanh nghiệp vi phạm luật An toàn thông tin mạng theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân hoặc bị khách hàng kiện ngược.
Tăng khả năng ký hợp đồng với đối tác quốc tế
Nhiều khách hàng nước ngoài như Châu Âu, Mỹ hoặc Singapore yêu cầu đơn vị phát triển phải có ISO/IEC 27001 như một điều kiện bắt buộc để tiến đến hợp tác. Nếu bạn là doanh nghiệp Việt đang gia công hoặc muốn phát triển xuất khẩu phần mềm, ISO là một trong những giấy thông hành bắt buộc.
Thuật ngữ cần biết liên quan đến ISO 27001 trong gia công phần mềm
| Thuật ngữ | Giải nghĩa |
| ISMS | Information Security Management System (Hệ thống quản lý an toàn thông tin) |
| Asset | Tài sản ở đây gồm dữ liệu, mã nguồn, thông tin khách hàng… |
| Threat | Mối đe dọa gây ảnh hưởng tới thông tin (hacker, lỗi nhân sự, phần mềm độc hại…) |
| Vulnerability | Lỗ hổng bảo mật hay điểm yếu dễ bị khai thác |
| Risk Assessment | Đánh giá rủi ro, xác định khả năng và tác động của mỗi mối nguy hiểm |
| Access Control | Kiểm soát truy cập ai có quyền đọc, ghi, chỉnh sửa dữ liệu gì |
| Encryption | Mã hóa hoặc biến dữ liệu thành định dạng không thể đọc nếu không có khóa giải |
| Audit Trail | Nhật ký truy vết hoặc ghi lại ai làm gì, vào lúc nào, ở đâu |
| Security Policy | Chính sách bảo mật và văn bản hướng dẫn tất cả nhân viên tuân thủ quy định bảo mật |
| Security Incident | Sự cố bảo mật danh cho bất kỳ tình huống nào gây mất mát, rò rỉ hoặc xâm nhập dữ liệu |
Kết luận: Đừng giao tài sản số cho đối tác không có năng lực bảo mật
Trong gia công phần mềm, bảo mật không phải là tính năng mà là yêu cầu bắt buộc. ISO/IEC 27001 là một trong những bằng chứng xác thực nhất cho thấy một đối tác không chỉ biết viết code mà còn biết bảo vệ dữ liệu và uy tín doanh nghiệp.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
ISO/IEC 27001 có bắt buộc phải có khi thuê gia công phần mềm không?
Không bắt buộc về mặt pháp lý (trừ khi làm với các đối tác yêu cầu cụ thể) nhưng nên xem là điều kiện cần thiết nếu:
1. Dự án xử lý dữ liệu người dùng.
2. Có liên quan đến thanh toán, tài chính.
3. Muốn bảo vệ mã nguồn, hệ thống quan trọng khỏi nguy cơ bị chiếm dụng.
Làm sao tôi biết một công ty có chứng nhận ISO 27001 thật sự hay không?
Hãy hỏi họ:
1. Chứng chỉ ISO 27001 do tổ chức uy tín cấp nào cung cấp (SGS, TUV hay Bureau Veritas).
2. Phạm vi áp dụng (Scope) vì có thể họ chỉ áp dụng cho một phòng ban hoặc dịch vụ nhất định.
3. Ngày cấp – ngày hết hạn (chứng chỉ có hiệu lực 3 năm và phải được đánh giá định kỳ mỗi năm).
Doanh nghiệp có thể kiểm tra mã chứng chỉ trực tiếp trên website của tổ chức cấp chứng nhận
Nếu công ty không có ISO 27001, tôi có thể yêu cầu họ cam kết bảo mật không?
Có. Trường hợp họ chưa đạt ISO bạn có thể:
1. Ký NDA (Thỏa thuận bảo mật) ràng buộc pháp lý.
2. Ghi rõ trong hợp đồng điều khoản xử lý khi lộ thông tin, rò rỉ mã nguồn và phá vỡ repo.
3. Yêu cầu họ có chính sách bảo mật nội bộ tối thiểu (về truy cập code, backup và phân quyền).
Tuy nhiên, những cam kết này mang tính thỏa thuận và không thay thế được cơ chế kiểm soát có hệ thống như ISO 27001.
ISO 27001 khác gì với ISO 9001? Tôi thấy nhiều công ty ghi có cả hai
1. ISO 27001: Liên quan đến an toàn thông tin, quản lý rủi ro dữ liệu, mã nguồn, truy cập,…
2. ISO 9001: Liên quan đến quản lý chất lượng, giúp cải tiến quy trình, đo lường đầu ra sản phẩm.
Nếu bạn ưu tiên bảo mật nên chọn ISO 27001 còn nếu ưu tiên quy trình và hiệu quả, chọn thêm ISO 9001.
Chi phí của công ty có ISO 27001 có cao hơn không?
Có thể cao hơn từ 10–20% vì họ:
1. Đầu tư vào hệ thống kiểm soát.
2. Có đội ngũ vận hành bảo mật nội bộ.
3. Trả chi phí chứng nhận, đánh giá định kỳ.
Tuy nhiên, chi phí cao hơn này là “bảo hiểm cho sự an toàn của bạn” đặc biệt nếu bạn là startup đang phát triển sản phẩm chứa dữ liệu người dùng.
Nếu xảy ra rò rỉ dữ liệu, công ty gia công có chịu trách nhiệm không?
Chỉ nếu:
1. Hai bên có hợp đồng rõ điều khoản xử lý sự cố bảo mật.
2. Có NDA ràng buộc.
3. Có chứng cứ cụ thể cho thấy lỗi đến từ đơn vị gia công.
Do đó, ISO 27001 không chỉ để phòng ngừa mà còn là căn cứ pháp lý mạnh hơn nếu cần xử lý tranh chấp.
