Khi nhắc đến giao thông đường thủy chúng ta thường chỉ nghĩ đến tàu thuyền, cảng biển hay luồng lạch. Nhưng có một thành phần không thể thiếu giữ vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và điều hướng giao thông đường thủy chính là phao báo hiệu.  

Thực tế cho thấy các sự cố như tàu va chạm, lạc luồng hay mắc cạn vẫn đang diễn ra  nhất là tại các tuyến vận tải có mật độ lưu thông cao có nhiều tàu thuyền di chuyển. Trong bối cảnh đó, việc triển khai hệ thống phao đúng tiêu chuẩn, đặt đúng vị trí và đảm bảo khả năng nhận diện rõ ràng là yếu tố quan trọng không chỉ giúp nâng cao an toàn mà còn tối ưu hiệu quả vận hành.

Khái niệm, vai trò và chức năng của phao báo hiệu đường thủy

 Phao báo hiệu đường thủy là gì? 

Phao báo hiệu là một loại thiết bị nổi được lắp đặt tại các tuyến luồng hoặc khu vực ven sông, biển để cung cấp tín hiệu định hướng, cảnh báo chướng ngại vật và giới hạn khu vực hoạt động cho tàu thuyền. Các loại phao này được chế tạo với hình dáng, màu sắc, ánh sáng và ký hiệu đặc trưng giúp phương tiện dễ dàng nhận biết và tuân thủ đúng hành trình an toàn.

Các phao báo hiệu thông minh hiện nay được tích hợp thêm các công nghệ tiên tiến như công nghệ định vị GPS, cảm biến IoT và đèn tín hiệu năng lượng mặt trời. Bên cạnh đó, phao còn có các chức năng hỗ trợ giám sát từ xa, gửi cảnh báo thời gian thực và kết nối với hệ thống điều hành giao thông thủy số hóa

 H3  Phao đường thủy trong chiến lược giao thông thông minh VN  

Theo định hướng trong Đề án số hóa ngành Giao thông vận tải đến năm 2030, hệ thống phao báo hiệu đã được xác định là một phần quan trọng trong hạ tầng giao thông thông minh. Việc tích hợp thêm cảm biến IoT, định vị GPS và khả năng kết nối mạng giúp phao không chỉ phục vụ an toàn điều hướng mà còn đóng vai trò thu thập dữ liệu, giám sát hoạt động tàu thuyền và hỗ trợ điều hành từ xa.

Chức năng của phao báo hiệu trong điều hướng và đảm bảo an toàn

Dẫn hướng tàu thuyền di chuyển đúng luồng

Một trong những chức năng cơ bản nhưng quan trọng nhất của phao báo hiệu là chỉ dẫn tàu thuyền đi đúng tuyến được quy định, đặc biệt tại các đoạn có luồng hẹp, khúc cua hoặc nơi giao cắt luồng. Việc quan sát phao báo hiệu đúng cách giúp người điều khiển phương tiện tránh bị lạc hướng một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các vụ tai nạn đường thủy nội địa. 

Báo hiệu vị trí nguy hiểm, vật cản, khu vực cấm đi

Phao còn đóng vai trò như các biển cảnh báo nổi trên mặt nước, giúp tàu thuyền kịp thời phát hiện các vị trí tiềm ẩn nguy cơ như:

• Đá ngầm, cọc tiêu, xác tàu chìm
• Vùng nước cạn, bãi bồi, khu vực có dòng chảy xiết
• Các vùng bị cấm hoặc hạn chế hoạt động như quân sự, khai thác thủy sản, bảo tồn

Phân luồng, phân tuyến giao thông thủy nội địa

Tại các tuyến đường thủy có lưu lượng phương tiện lớn, việc phân luồng rõ ràng bằng hệ thống phao báo hiệu giúp giảm thiểu xung đột dòng chảy và hạn chế tình trạng chen lấn, vượt luồng sai quy định. 

Trong đó phao tiêu báo hiệu đường thủy là loại phao có hình dạng và màu sắc tiêu chuẩn được sử dụng phổ biến nhất để xác định mép trái – phải luồng, hướng đi an toàn và khu vực chuyển tiếp giữa các đoạn luồng. Nhờ đó mà tàu hàng, sà lan và tàu khách có thể vận hành đồng thời mà không gây gián đoạn.

Xác định ranh giới vùng đặc biệt, khu neo đậu và khu cấm khai thác

Một số phao được thiết kế chuyên dụng để xác định ranh giới cho các khu vực đặc biệt như:

• Vùng neo đậu an toàn
• Khu vực cấm khai thác thủy sản
• Khu vực bảo tồn sinh thái hoặc hành lang kỹ thuật

Điều này không chỉ giúp người lái tàu xác định giới hạn được phép hoạt động, mà còn hỗ trợ cơ quan chức năng trong công tác quản lý, giám sát và xử phạt khi cần thiết khi sử dụng phao báo hiệu đường thủy.

Thu thập dữ liệu & hỗ trợ điều tiết thông minh (IoT Beacon) 

Với sự xuất hiện của các phao báo hiệu tích hợp IoT Beacon, chức năng của thiết bị này không dừng lại ở việc phát tín hiệu cảnh báo đơn thuần. Nhờ được gắn cảm biến đo mực nước, tốc độ dòng chảy, GPS định vị và kết nối mạng không dây mà phao có thể thu thập và truyền dữ liệu về trung tâm điều hành theo thời gian thực.

Đây là bước tiến lớn đưa giao thông thủy nội địa tiến gần hơn tới chuẩn “giao thông thông minh” mà nhiều quốc gia đang theo đuổi.

Lợi ích của phao đường thủy đối với giao thông 

Tối ưu hoá vận hành luồng lạch, cảng biển và cảng sông

Khi phao đường thủy được bố trí chuẩn tại các tuyến luồng ở các cảng biển, cảng sông có mật độ di chuyển cao sẽ giúp tối ưu hóa khả năng lưu thông của tàu thuyền, giảm thời gian neo đậu và tránh xung đột luồng tuyến. 

Bên cạnh đó, phao còn hỗ trợ đơn vị điều hành trong việc phân bổ mật độ phương tiện, xác định điểm dừng chờ và giảm áp lực điều phối bằng tay. Đối với các khu vực nước nông, khúc cua hẹp hoặc khu vực có địa hình phức tạp, việc định vị chính xác nhờ hệ thống phao giúp tránh mắc cạn và giảm thiểu rủi ro kẹt luồng.

Công cụ hỗ trợ quản lý hạ tầng giúp điều tiết giao thông thông minh

Với các công nghệ tiên tiến có trong phao báo hiệu, không chỉ giúp các đơn vị quản lý nắm bắt được mật độ lưu thông và các tình huống phát sinh bất thường, mà còn thu thập dữ liệu kết nối trực tiếp với trung tâm điều hành. Từ đó người quản lý có thể điều chỉnh kế hoạch khai thác cảng, phân bổ lịch trình tàu một cách hợp lý hoặc gửi cảnh báo khẩn cấp khi có sự cố tại điểm luồng cụ thể.

Việc tích hợp hệ thống phao báo hiệu với phần mềm quản lý hạ tầng không chỉ tăng tính chính xác trong vận hành mà còn giảm đáng kể chi phí nhân sự và vận hành truyền thống.

Phân loại phao đường thủy theo chức năng, màu sắc và vị trí

Phao phân luồng (Lateral marks): bên trái, phải, giữa luồng  

Phao phân luồng là loại phổ biến nhất trong hệ thống báo hiệu đường thủy và được sử dụng để đánh dấu ranh giới trái – phải của luồng tàu chính.

• Phao bên trái (Port mark): Thường có màu đỏ, hình trụ hoặc chóp tròn. Khi tàu đi theo hướng luồng chính (theo quy định), phao bên trái sẽ nằm bên trái tàu.
• Phao bên phải (Starboard mark): Màu xanh lá cây, hình nón hoặc tam giác. Khi di chuyển đúng luồng, phao này sẽ ở bên phải tàu.
• Phao giữa luồng: Dùng trong một số trường hợp đặc biệt, đánh dấu trung tâm tuyến hoặc điểm đổi chiều dòng chảy.

Phao báo nguy hiểm (Cardinal, Isolated danger, Safe water)  

Đây là nhóm phao chuyên dùng để cảnh báo vùng nguy hiểm hoặc khu vực có điều kiện thủy văn đặc biệt.

• Phao Cardinal (Bắc – Nam – Đông – Tây): Xác định vùng có vật cản theo hướng tương ứng. Tàu cần đi theo hướng chỉ dẫn của phao để tránh khu vực nguy hiểm.
• Phao Isolated Danger (Nguy hiểm cô lập): Thường có hai chấm đen trên đỉnh, màu đen – đỏ – đen. Dùng để đánh dấu vật cản đơn lẻ giữa vùng nước an toàn.
• Phao Safe Water (Vùng nước an toàn): Màu đỏ trắng xen kẽ, đánh dấu vị trí trung tâm của luồng an toàn thường được đặt tại lối vào cảng hoặc nơi luồng bắt đầu.

Đây là những loại phao đòi hỏi người điều khiển phương tiện phải nắm chắc kiến thức điều hướng, đặc biệt trong khu vực có luồng giao nhau hoặc độ sâu thay đổi đột ngột.

 Phao đặc biệt (Special mark, Anchorage, Restricted area) 

Ngoài các nhóm phao điều hướng và cảnh báo, còn tồn tại một hệ thống phao mang tính chất “định danh chức năng” cho vùng nước:

• Special Mark: Màu vàng, thường dùng để đánh dấu khu vực thi công, khu vực đua thuyền, ranh giới khu khai thác.
• Anchorage Mark: Khu neo đậu được đánh dấu để tàu tránh neo sai vị trí hoặc làm cản trở luồng chính.
• Restricted Area Mark: Cảnh báo các vùng cấm như khu quân sự, khu bảo tồn, hành lang kỹ thuật thường kết hợp tín hiệu ánh sáng đặc trưng.

>> Xem thêm: Hướng dẫn chọn phao đường thủy chuẩn, hiệu quả và đúng mục đích

Cấu tạo, vật liệu và công nghệ sản xuất phao hiện đại

Cấu tạo 3 phần: thân phao – lõi nổi – đèn tín hiệu LED Solar  

Một chiếc phao báo hiệu tiêu chuẩn hiện nay thường bao gồm ba bộ phận chính:

1. Thân phao: Là phần khung chính, chịu tác động trực tiếp từ dòng nước, va đập và điều kiện thời tiết. Thiết kế dạng trụ hoặc hình nón tùy theo chức năng.
2. Lõi nổi: Thường sử dụng vật liệu xốp PU hoặc nhựa HDPE tạo độ nổi ổn định, không bị ngấm nước hay vỡ nứt.
3. Đèn tín hiệu LED: Hoạt động bằng năng lượng mặt trời (Solar Panel 12V DC), giúp nhận diện phao ban đêm hoặc trong điều kiện thời tiết xấu.

>> Xem thêm: Cấu tạo phao báo hiệu: Chi tiết từ trong ra ngoài

So sánh thép, composite FRP & HDPE rotomolding  

Tiêu chí	Thép	Composite FRP	HDPE Rotomolding
Trọng lượng	Nặng, khó vận chuyển	Nhẹ hơn thép	Rất nhẹ, dễ vận chuyển và lắp đặt
Khả năng chống ăn mòn	Kém (dễ gỉ nếu không mạ kẽm/inox)	Tốt, kháng hóa chất	Xuất sắc, kháng muối, axit, tia UV
Độ bền va đập	Tốt nhưng có thể biến dạng	Tốt, nhưng có thể nứt nếu va đập mạnh	Rất tốt, đàn hồi và chịu va đập vượt trội
Tuổi thọ ngoài trời	Trung bình – dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết	Cao nếu bảo trì tốt	Rất cao (10–20 năm), không cần sơn phủ
Chi phí sản xuất	Trung bình	Cao (vật liệu + nhân công + khuôn đắt)	Hợp lý, tiết kiệm khi sản xuất số lượng lớn
Dễ bảo trì	Cần sơn, chống gỉ định kỳ	Có thể cần phủ gelcoat lại sau thời gian	Hầu như không cần bảo trì
Ứng dụng thực tế	Cầu cảng, phao kim loại truyền thống	Thiết bị composite cao cấp, vỏ tàu	Phao báo hiệu, thùng chứa, bể nước ngoài trời

Quy trình sản xuất: ép khuôn, phủ gelcoat, sơn phản quang 3M  

Các nhà sản xuất hiện đại thường áp dụng quy trình 3 bước chuẩn sau để đảm bảo chất lượng phao:

1. Ép khuôn hoặc đúc quay (rotomolding): Tạo hình thân phao theo mẫu thiết kế
2. Phủ gelcoat bảo vệ: Chống tia UV, mài mòn và giữ độ bóng thẩm mỹ
3. Sơn phản quang 3M: Tăng khả năng nhận diện vào ban đêm hoặc trong điều kiện sương mù

Tiêu chuẩn kỹ thuật – quy chuẩn và kiểm định bắt buộc

Quy chuẩn QCVN 41:2019/BGTVT – Cơ sở pháp lý cho toàn hệ thống phao

QCVN 41:2019/BGTVT là bộ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia quy định chi tiết về hệ thống báo hiệu đường thủy nội địa, bao gồm: phân loại phao, vị trí lắp đặt, hình học và tín hiệu nhận biết. Đây là văn bản bắt buộc áp dụng trong thiết kế, thi công và khai thác các tuyến luồng.

Quy chuẩn này được ban hành bởi Bộ Giao thông Vận tải và hiện là cơ sở quan trọng để đơn vị đăng kiểm, cảng vụ, nhà thầu và doanh nghiệp sản xuất phao đối chiếu trong toàn bộ vòng đời sản phẩm.

Các tiêu chuẩn quốc tế: IALA, ISO cho phao đường thủy

Hệ thống phao báo hiệu tại Việt Nam được tham chiếu và dần đồng bộ theo các tiêu chuẩn quốc tế sau:

• IALA A và IALA B System: Tiêu chuẩn phân luồng, tín hiệu ánh sáng, màu sắc và hình dáng phao theo hai hệ thống chính được sử dụng toàn cầu.
• ISO 292 – Buoyancy Aids: Tiêu chuẩn về cấu trúc, vật liệu và khả năng chịu lực của các thiết bị nổi.
• IALA E-200-1: Tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế dành riêng cho hệ thống đèn tín hiệu hàng hải và đường thủy nội địa.

Quy định màu sắc & hình học (Daymark) theo cấp tuyến 

Theo QCVN và IALA, phao báo hiệu phải tuân thủ hệ thống mã hóa màu sắc và hình học rõ ràng để tàu thuyền nhận diện được từ xa, ngay cả trong điều kiện sương mù hay ánh sáng yếu:

• Màu đỏ, xanh lá cây, vàng, đen: quy định rõ vai trò và cảnh báo từng loại phao.
• Hình chóp, hình trụ, hình cầu:  xác định loại phao (lateral, cardinal…).
• Dải phản quang hoặc đèn LED ban đêm: đảm bảo khả năng quan sát 24/7.

Các đặc điểm này được gọi chung là Daymark dấu hiệu nhận biết ban ngày, nhưng cũng hỗ trợ hiệu quả trong mọi điều kiện vận hành thực tế.

Tiêu chuẩn đèn tín hiệu: IALA E-200-1, nguồn Solar 12 V DC 

Đèn tín hiệu trên phao không chỉ giúp nhận diện vị trí mà còn đảm bảo tàu thuyền tránh va chạm vào ban đêm. Một hệ thống đèn đạt chuẩn cần:

• Tuân thủ tiêu chuẩn IALA E-200-1 về cường độ ánh sáng, tần suất nhấp nháy và tầm nhìn xa.
• Sử dụng nguồn điện mặt trời (Solar Panel 12V DC)  tiết kiệm năng lượng, tự động sạc và vận hành liên tục.
• Có khả năng tự động bật – tắt tùy theo điều kiện ánh sáng môi trường.

Kiểm định định kỳ & trách nhiệm đơn vị quản lý

Theo quy định hiện hành, toàn bộ hệ thống phao báo hiệu sau khi lắp đặt phải:

• Được kiểm định kỹ thuật định kỳ (thường niên hoặc theo chu kỳ vận hành), bao gồm: độ nổi, độ phản quang, mức độ hoạt động của đèn và khả năng cố định vị trí.
• Do đơn vị đăng kiểm Việt Nam thực hiện hoặc giám sát kiểm tra.
• Trách nhiệm duy tu, kiểm định và thay thế thuộc về đơn vị vận hành tuyến luồng (cảng vụ, đơn vị khai thác, nhà đầu tư công trình thủy).

Dự án tiêu biểu trong nước của NLT Group – Hệ thống phao thông minh tại vịnh Vĩnh Hy

Vào ngày 24/11/2023, NLT Group đã phối hợp với Sở Giao thông Vận tải tỉnh Ninh Thuận tiến hành lắp đặt hệ thống phao báo hiệu phân luồng đường thủy nội địa thông minh tại vịnh Vĩnh Hy. Dự án này nhằm quy hoạch phân luồng giao thông đường thủy trong khu vực vịnh, đảm bảo an toàn giao thông và thực hiện chuyển đổi số ngành giao thông đường thủy trên địa bàn tỉnh.

Hệ thống phao báo hiệu phân luồng thông minh của NLT Group được thiết kế theo chuẩn QCVN 39:2020/BGTVT, sử dụng chất liệu composite có tuổi thọ lên đến 20 năm, giúp tiết kiệm chi phí duy tu bảo trì. Phao báo hiệu được trang bị năng lượng mặt trời, đảm bảo hoạt động liên tục 24/7 và truyền dữ liệu về trung tâm quản lý qua mạng 3G. Hệ thống phần mềm thông minh tại trung tâm sẽ giám sát hoạt động của phao, cảnh báo tức thời khi có sự cố như đèn báo hiệu hỏng hoặc phao bị trôi.

Việc triển khai hệ thống phao thông minh tại vịnh Vĩnh Hy không chỉ nâng cao chất lượng hạ tầng kỹ thuật giao thông mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội địa phương, đảm bảo an toàn giao thông đường thủy và hỗ trợ chuyển đổi số trong ngành giao thông vận tải.

Mua hàng – báo giá – tư vấn kỹ thuật

Theo tổng hợp từ các báo giá và tư liệu thiết bị hàng hải năm 2024 từ các công ty Việt Nam và đối tác quốc tế như Sabik (Phần Lan) và Sealite (Úc):

• Phao trong nước: dao động 3 đến 12 triệu đồng/chiếc tùy loại. 
• Phao nhập khẩu: thường từ 400 – 900 USD/chiếc (tương đương 10 đến 23 triệu đồng) chưa bao gồm thuế nhập khẩu và vận chuyển. 

Nguồn: Catalogue sản phẩm năm 2024 từ Sabik.com, Sealite.com.au, bảng giá cập nhật trên các sàn thương mại kỹ thuật như Alibaba hoặc báo giá các đơn vị phân phối chính hãng tại Việt Nam.

Báo giá phao báo hiệu Tại đây

NLT đơn vị cung cấp phao uy tín 

Nếu bạn đang tìm kiếm một đơn vị cung cấp phao báo hiệu chất lượng cao, có kinh nghiệm thực chiến và đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật thì NLT Group là lựa chọn đáng tin cậy. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giao thông thông minh, NLT Group đã triển khai thành công nhiều dự án phao báo hiệu trên khắp cả nước. NLT luôn cam kết mang đến những sản phẩm chất lượng cao, được thiết kế và sản xuất theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt.

Những lưu ý khi sử dụng – bảo trì – xử lý phao lỗi

Cách kiểm tra độ nổi, độ phản quang và đèn tín hiệu

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng, các đơn vị cần thực hiện kiểm tra định kỳ phao báo hiệu theo chu kỳ tối thiểu mỗi 6 tháng:

• Độ nổi: Kiểm tra khả năng nổi ổn định, không bị nghiêng lệch hoặc trồi sụt
• Độ phản quang: Quan sát ban ngày và kiểm tra độ sáng phản quang trong điều kiện ánh sáng yếu
• Đèn tín hiệu: Đảm bảo đèn LED hoạt động đúng chế độ chớp nháy, đủ sáng, không hỏng mạch.

>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cách kiểm tra và phát hiện lỗi phao đường thủy

Xử lý phao lỗi – quy trình thay thế và thu hồi theo QCVN

Khi phát hiện phao báo hiệu bị hư hỏng, mất đèn hoặc trôi khỏi vị trí định sẵn, cần thực hiện quy trình xử lý theo QCVN 41:2019:

Bước 1: Gắn tạm biển cảnh báo nếu phao không còn hoạt động

Bước 2: Thu hồi phao hỏng về xưởng kiểm định

Bước 3: Tiến hành sửa chữa hoặc thay thế phao mới

Bước 4: Cập nhật lại hồ sơ tuyến và báo cáo về cơ quan có thẩm quyền (Sở GTVT, Cảng vụ)

>> Xem thêm: Hướng dẫn xử lý phao hư hỏng đúng quy định trong giao thông đường thủy

Kết luận  

Phao báo hiệu đường thủy không chỉ đóng vai trò dẫn hướng mà còn là nền tảng bảo đảm an toàn giao thông và quản lý hiệu quả luồng tuyến. Việc lựa chọn đúng loại phao, lắp đặt đúng tiêu chuẩn và duy trì kiểm định định kỳ là điều kiện tiên quyết để đảm bảo an toàn, hiệu quả và tiết kiệm chi phí vận hành.

Là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực cung cấp phao báo hiệu đạt chuẩn QCVN, NLT Group cam kết mang đến cho khách hàng những giải pháp toàn diện. Nếu bạn đang cần tìm kiếm các giải pháp, đơn vị cung cấp phao báo hiệu, liên hệ ngay NLT để được tư vấn và cung cấp thiết bị phù hợp với nhu cầu.

FAQ